Concertzender Nieuwsbrief

Redactioneel

Blijf hangen in November

Bladeren vallen, bewindslieden vergaderen (als ze niet ook vallen tenminste) en hoe het virus erbij hangt moeten we ook maar afwachten. Wat het ook wordt: de Concertzender is van de culturele zorgsector en bij ons kunt u altijd lekker blijven hangen. We zullen u goed verzorgen, te beginnen met dit dubbeldikke Novembernummer.

Waarom makkelijk doen als moeilijk leuker is? Zijn naam: Juliusz Zarebski. Overleden op zijn 31ste en duivelskunstenaar op twee spiegelbeeldig op elkaar gemonteerde klavieren. We herdenken Haitink en we vieren de wijde windstreken van Terra Incognita en Bach (Geen dag zonder Bach wordt deze maand 1000!).

Ook een eeuw oud: Georges Brassens. Groot chansonnier en net niet zoet en netjes genoeg om het ook in Nederland tot postzegel te schoppen, zoals eerder deze maand gebeurde in thuisland Frankrijk (maar wij hebben de kinderpostzegels moet u maar denken).

We staan stil bij Schumann, de man van Clara, hemelbestormer en aardebewoner ineen. En we blikken voor- en achteruit naar drie festivals: November Music, FAQ en het klapstuk: Le Guess WHO? We zenden allerlei speciale programma’s uit met niet eerder gehoord materiaal. Dan heeft u wat om in de stemming te komen, terwijl wij nieuwe optredens registeren in Den Bosch en Utrecht. Hessel Veldman maakte een overzicht met uitzenddata en URL's. Nog wat hulpeloos over Crosslinks muziek? Hessels handige handleiding is uw gids. Vijf sterren, gegarandeerd.

Tot volgende maand!

Woensdag 3 november en 'on demand'

Thema: Klassiek

Bernhard Haitink (1929 - 2021)

Op 21 oktober overleed dirigent Bernard Haitink, een van de grootste dirigenten die Nederland heeft voortgebracht. Haitink werd 92 jaar geleden geboren in Amsterdam en studeerde daar viool en orkestdirectie. In 1957, op 28-jarige leeftijd, werd hij benoemd tot chef-dirigent van het Radio Filharmonisch Orkest. Vier jaar later werd hij chef-dirigent van het Concertgebouworkest. Hij bleef dat tot 1988.

Bruckner, Mahler en de anderen
Haitink is beroemd geworden door zijn interpretaties van de symfonieën van Anton Bruckner en Gustav Mahler. Wij willen u graag andere aspecten van zijn dirigeerkunst laten horen. In de komende twee afleveringen van De Vorige Eeuw hoort u Haitink niet alleen als dirigent van het Koninklijk Concertgebouworkest, maar ook van andere orkesten waar hij een speciale band mee had. In het programma op 27 oktober om 19:00 uur werk van onder andere Claude Debussy, Richard Strauss en Dmitri Sjostakovitsj. De uitzending van 3 november is helemaal gewijd aan Nederlandse componisten, gespeeld door het Concertgebouworkest en Haitink. U kunt dan onder andere composities horen van Rudolf Escher, Ton de Leeuw en Tristan Keuris.

Archief
Ook op 15 augustus 2019 en 22 augustus 2019, toen hij net had aangekondigd te stoppen met dirigeren, besteedde de Concertzender twee programma’s aan Haitink. Klik op de links en luisteren maar.

Vrijdag 5 november en 'on demand'

Thema: Klassiek

Genre: Barok

Duizend keer Geen dag zonder Bach

Vrijdag 5 november 2021 herhalen we de duizendste aflevering van Geen dag zonder Bach. Deze mijlpaal werd op 29 oktober live uitgezonden met musici en luisteraars. Kon u er niet bij zijn, of hebt u live-uitzending ervan gemist, dan is hier uw herkansing.

Tijdens deze jubileumuitzending treden bevriende, veelbelovende musici op. Te gast zijn onder anderen cellist Joachim Eijlander, mezzo-sopraan Georgia Burashko en gambiste Magdalena Kasprzyk-Dobija.

Elke werkdag tussen 13:00 en 14:00 uur laat Geen dag zonder Bach muziek horen van Johann Sebastian Bach, zijn ooms, zonen, leraren, leerlingen en volgelingen. Sinds 2012 hebben presentator Govert Jan Bach (verre familie van) en zijn team duizend afleveringen gemaakt. De eerste bijna vijfhonderd werden gepresenteerd door oud-journalist Joop van Zijl. Sinds zijn vertrek presenteert Govert Jan zelf de afleveringen.

Luisteren:
Vrijdag 5 november 2021, 13:00 – 14:00 uur

Woensdag 24 november

Thema: Crosslinks

Jubileum uitzending Terra Incognita

Op woensdag 24 november tussen 20:00 en 23.00 uur is er een extra lange uitzending van Terra Incognita, de vooruitschoven luisterpost van de Concertzender met ruime aandacht voor muziek uit de kleine, onafhankelijke studio’s in allerlei landen.

Terra Incognita (vanaf 2017) zond afgelopen zomer aflevering 100 uit. Dat gaan we alsnog een beetje vieren met een drie uur durende uitzending. De eerste twee daarvan komen live uit de studio.

Programmamaker Fred Wittenberg mixt alternatieve muziek uit alles streken en alle genres. Pop, folk, jazz, klassiek, electronica en wereldmuziek: het zijn maar namen. Waar het om gaat zijn de artiesten die we horen. Allemaal vrijwel onbekend zijn ze, en allemaal de moeite waard. Voor nieuwsgierige luisteraars valt er een wereld te ontdekken. Terra Incognita is OntdekkingsRadio, vol oorstrelers, toonzetters en verhalenvertellers.

Luisteren:
24 november tussen 20:00 en 23:00 uur

Zaterdag 6 november en 'on demand'

Thema: Crosslinks

Trois fois Brassens

Sète, 22 oktober 1921: in het vissersplaatsje in de Hérault wordt Georges Brassens geboren. Afgelopen maand werd dat in Frankrijk herdacht met publicaties, tentoonstellingen, hommagevoorstellingen en – natuurlijk – een speciale postzegel. Het chansonprogramma van de Concertzender blijft niet achter. Sinds 23 oktober zenden we een drieluik uit over de belangrijkste en meest invloedrijke Franse liedkunstenaar van na de oorlog.

Rebels
Met spitsvondige en rebelse teksten wist Brassens de autoriteiten geregeld tegen zich in het harnas te jaren. Liedjes tegen het leger, de kerk, de doodstraf, de burgerlijkheid, zeurende vrouwen en harde zakenmannen. Chansons over een geile gorilla, onbaatzuchtige vriendschap en de behoefte zich een beetje te amuseren. Geen voor de hand liggende onderwerpen, zeker niet in de jaren vijftig. Het kwam Brassens te staan op een speelverbod van sommige liedjes op de radio. Maar tijden veranderden en twee decennia later hoorden zijn teksten op scholen tot de verplichte lesstof. Tot verdriet van Brassens zelf, die nooit zo’n vlijtige leerling was geweest. De muziek: luister en luister nog eens. Want wie goed luistert hoort in de chansons van Brassens de swing, de java, en boogiewoogie terug.

Luisteren:
Zaterdag 6 november om 13:00 uur, herhaling donderdag 11 november om 17:00 uur.
Alle afleveringen staan ook online. Of hier: Georges Brassens (1) | Georges Brassens (2) | Georges Brassens (3)

Werkdagen vanaf maandag 1 november

Thema: Klassiek

Componist van de maand: Schumann

Robert Schumann (1810 tot 1856) studeerde rechten in zijn geboorteplaats Zwickau, aarzelde over een leven als literator, maar koos de muziek, zeer tegen de zin van zijn ouders. Zijn carrière als pianist en componist begon rond 1830. De jaren dertig stonden bij hem in het teken van de pianomuziek. Hij schreef in deze tijd enkele van zijn meest revolutionaire en veeleisende werken, aangemoedigd door de briljante pianiste Clara Wieck.

Schumann Symfonicus
In zijn korte leven heeft Schumann niet alleen veel gecomponeerd, maar ook een enorme ontwikkeling doorgemaakt. Zijn vroege werken verschillen enorm van zijn late. In de loop, der jaren hebben verschillende mensen op verschillende manieren naar zijn muziek gekeken. Zijn symfonieën waren lange tijd nauwelijks in beeld, maar dat is de laatste 70 jaar enorm veranderd. De Concertzender laat de vierde symfonie (uit 1841) horen. Dat werk is alleen al vanwege zijn vorm bijzonder. Schumann smeedde de vier delen aaneen tot een doorlopend geheel met motieven die steeds terugkeren. De symfonie neigt daarmee naar het symfonisch gedicht dat in de negentiende eeuw steeds populairder werd. Zonder programma, maar met een duidelijke verhaalstructuur.

Opera
Eind jaren veertig wilde Schumann een opera schrijven. Hij koos uiteindelijk een tekst rond een fictieve middeleeuwse figuur, Genoveva, destijds heel populair door verhalen van bekende schrijvers als Ludwig Tieck. Wij zenden het slot van Genoveva uit, een werk dat eerder een oratorium is dan een opera. Passend bij de Schumann van dat moment die innigheid voorrang gaf boven dramatiek.

Lees meer

Maandag 1 november en 'on demand'

Thema: Hedendaags

Genre: Filmmuziek

Cinematheque

Eind september startten we met Cinematheque, een keer per maand op de maandagavond tussen 19:00 en 20:00 uur. In de eerste aflevering besteedde samensteller Robin Polm aandacht aan componist Jonny Greenwood, die de filmmuziek schreef voor onder andere The Master en There Will Be Blood van regisseur Paul Thomas Anderson.

Op 1 november passeert in aflevering 2 de muziek van Mica Levi. Mica componeerde onder andere de soundtrack voor Under the Skin, een film van Jonathan Glazer met Scarlett Johansson in de hoofdrol. Cinematheque In 2017 werd Mica Levi genomineerd voor een Oscar en een BAFTA in de categorie ‘Best Original Music’ voor de score voor Jackie. Die film vertelt het verhaal van de moord op John F. Kennedy en de vier dagen van nationale rouw, gezien door de ogen van de charismatische First Lady Jackie Kennedy.

Terugluisteren:
Cinematheque #1

Vooruit luisteren:
Cinematheque #2

Dinsdag 16 november

Thema: Klassiek

Zarebski

Net als Schubert stierf Juliusz Zarebski (1854-1885) op zijn 31e, één en al belofte. Favoriete leerling van Liszt, vierde hij triomfen als pianovirtuoos. In 1878, in Parijs, tijdens de Wereldtentoonstelling, was Zarebski in één klap het gesprek van de dag. Voor 5000 man publiek bespeelde hij daar een pas uitgevonden instrument.

Stapel op klavieren
Stel je voor: een normale vleugel met daarop nóg een vleugel, maar zonder poten. We hebben dan dus twee klavieren boven elkaar. Het bijzondere is dat het bovenste klavier het spiegelbeeld vormt van het onderste. Boven zitten de bassen rechts en de discant links. Een van de voordelen is dat de pianist nu ineens met tien vingers in hetzelfde toongebied kan opereren zonder handenhinder. Ander voordeel kan zijn dat je stukken die erg vanuit de onderhand gedacht zijn, zoals vaak bij Bach, zou kunnen spelen met de baspartij rechts. De meeste pianisten kunnen rechts nou eenmaal meer dan links.

Voorwaarde is wel dat je jezelf met één hand in spiegelbeeld moet leren spelen. Die hels moeilijke klus kreeg Zarebski voor elkaar in twee maanden tijd, op zich al een prestatie van formaat. Zelf had hij het over de emancipatie van beide handen en een vergroting van hun muzikale territorium. Liszt deed ook nog een duit in het zakje en zei: “Alles wat mogelijk is op een conventionele piano is al eens gedaan. Maar dit is het instrument van de toekomst en het biedt nieuwe kansen.”

Lees meer

Woensdagen 3 en 10 november

Thema: Crosslinks

November Nieuwe Muziek Festival Maand

Het mag weer en dat zullen we weten: in November presenteren we maar liefst drie festivals met eigentijdse muziek. November Music, FAQ Festival en Le Guess Who? En de Concertzender maakt tijdens alle drie de festivals live opnames!

Dat gaat naar Den Bosch toe
In Den Bosch staat November Music op het punt van starten. Het festival begint op 5 november met een gloednieuwe dodenmis onder de noemer Bosch Requiem. Het festival presenteert al sinds 2017 een heus Bosch Requiem. Dit jaar is het requiem geschreven door de jonge Iraaks-Nederlandse componist Haar Tawfiq. November Music duurt van vrijdag 5 november tot en met zondag 14 november. Op het festival programma staan concerten van onder andere Jacob TV, Michel van der Aa, het Ragazze Quartet en het Cello Octet Amsterdam.

FAQ @ the Concertzender
Ook het jaarlijkse FAQ Festival (ook al in Den Bosch, wat is dat toch?) krijgt een plek binnen de programmering van November Music. FAQ begint een dag eerder (op 4 november dus) met een concert in de Willem Twee Toonzaal van Ensemble Klang, Carol Robinson, Éliane Radigue en Michel Marion. De FAQ-finale is zaterdag 6 november, met optredens van onder andere Jan Jelinek, Oren Ambarchi en Jonny Nash.

Lees meer

'On demand'

Thema: Crosslinks

Handig

De Concertzender maakt opnames van November Music, FAQ en Le Guess Who? Maar ondertussen zijn er tijdens voorgaande festival edities ook opnamen gemaakt.

Die zijn vrijwel allen terug te beluisteren via onze website, bij uitzending gemist. Gebruik daarvoor de zoekfunctie en toets een festival in. microfoon Of gebruik de onderstaande links.