Concertzender Nieuwsbrief

Redactioneel

De Concertzender in november

Deze maand weer veel onbekends bij de Concertzender, tussen de gevestigde namen. Dat laatste is persoonlijk, maar u bent vast minder goed thuis in de fascinerende wereld van de Paraguayaanse harpisten dan onze programmamaker Henk Braaksma. Luisteren dus, naar Exitos Musicales.

Onze componist van de maand is er ook een om te onthouden. Guilaume Lekeu, overleden toen de meesten van ons nog maar net van de kinderbijslag af waren, is een parel in de glanzende kroon van Wallonië en België.

Thijs Bonger besluit zijn schitterende reeks over de zonnenkwartetten van Haydn (over gevestigde namen gesproken) en we blikken vooruit naar 2022. Dan vindt, post-Corona, een bijzonder concert plaats op initiatief van de gemeente Utrecht. En u kunt mee doen.

En tussentijds gewoon naar de Concertzender blijven luisteren. Tot volgende maand.

Werkdagen vanaf donderdag 5 november 2020

Thema: Klassiek

Componist: Guillaume Lekeu

Componist van de maand: Lekeu

En: wat deed u de afgelopen vierentwintig jaar? De Waal Guillaume Lekeu kreeg maar een kleine kwart eeuw om bijna honderd werken te componeren. Hij is onze componist van de maand. Guillaume Lekeu werd in 1870 geboren in Heusy (Wallonië). Een turbulent karakter, zo wil de overlevering, barstensvol talent, maar met behoefte aan sturing en begeleiding.

Guillaume Lekeu Die kwam er, in de persoon van César Franck en later Vincent d’Indy. Zij hielpen Lekeu een eigen stijl te ontwikkelen. Diens Vioolsonate uit 1893 is een van de werken die u kunt horen in de reeks uitzendingen over Lekeu. Ook hoort u de twee voltooide delen uit zijn pianokwartet en de cantate Andromède (1891), een stuk waarmee Lekeu meedong naar de Prix de Rome. Wat Andromeda overkwam, gebeurde ook de componist: beiden grepen naast de hoofdprijs, een schoonheidsverkiezing, respectievelijk een betaald verblijf in Rome. Maar in het geval van Lekeu kwam de erkenning voor zijn cantate later alsnog, zij het postuum.

Lekeus leven stopte toen het net begon, maar hij is een van België ’s grootste componisten. Luistert u deze maand naar zijn meeslepende, turbulente muziek waarin schoonheid en hang naar proportie het winnen van ontwrichting. En om België nog verder in het zonnetje te zetten, hoort u veel Belgische uitvoerenden.

Luisteren:
Componist van de maand, vanaf donderdag 5 november op werkdagen tussen 16:00 en 17:00 uur.

Eerste dinsdag van iedere maand

Thema: Klassiek

Componist: Joseph Haydn

Haydns Sonnenquartette (deel III)

door Thijs Bonger

Dit is het derde en laatste artikel over Haydns strijkkwartetten opus 20. Die kregen de bijnaam Sonnenquartette omdat de Amsterdamse uitgever Hummel in 1772 een opgaande zon had afgebeeld op de titelpagina. Hoe toepasselijk: juist deze kwartetten luidden een totaal nieuw tijdperk in voor het kwartetgenre.

Bijnamen
Bijnamen van composities worden zo’n beetje besprongen door het publiek. En al helemaal in het gigantische – en soms een beetje moedeloos makende – oeuvre van Haydn. Waar moet je in vredesnaam beginnen als je erachter komt dat Haydn 68 strijkkwartetten heeft geschreven? Of, nog erger, 104 symfonieën. Opusnummers zijn nu eenmaal lastig te onthouden. Daarom worden we als door een magneet aangetrokken tot composities met bijnamen. Daar zit alleen wel een risico in. Want de werken met bijnamen hoeven helemaal niet de beste te zijn.

Model
Het belang van de revolutionaire Sonnenquartette staat buiten kijf. Hele generaties componisten na Haydn schreven hun strijkkwartetten naar model van Haydn. Met vier onderling enigszins verwante delen en gelijkwaardigheid voor de vier strijkers. Dit belang werd al gauw onderkend door Mozart, die deze kwartetten waarschijnlijk ook samen met Haydn heeft gespeeld. En door Beethoven, die les kreeg van Haydn, en vaak hele delen van die Sonnenquartette noot voor noot overpende om een kijkje in Haydns keuken te nemen.

Lees meer

Thema: Hedendaags

Componist: Polo de Haas

Polo de Haas

Polo de Haas maakte een nieuwe dubbel CD met piano-improvisaties. De dubbelaar omvat de periode 1980 -2020, maar is géén verzamelwerk. Centraal staan twee improvisaties van een uur.

Eén daarvan werd opgenomen in 1980, de ander veertig jaar later. Ze markeren een tocht van veertig jaar waarin De Haas altijd is blijven improviseren en geven een nieuw beeld van zijn ontwikkeling als musicus.

Voor luisteraars van de Concertzender is de CD met een aantrekkelijke korting te bestellen. Dat gaat als volgt: U maakt €15 over (in plaats van €22,50) en vermeldt daarbij uw adresgegevens. Na ontvangst wordt de dubbel CD naar u opgestuurd. U kunt de betaalgegevens vinden op de website van Polo de Haas.

Thema: Hedendaags

Genres: Amateurmuziek | Koormuziek

Mag je nog zingen, zing dan mee

Zingen in Coronatijden: daar staan persmomenten in de weg, en praktische bewaren. Maar toch start dit najaar een nieuw project, waarin muziek en beeldende kunst samenkomen. De wereldberoemde Mexicaanse kunstenaar Carlos Amorales ontwikkelt de komende 20 maanden met een projectkoor een nieuw kunstwerk. En omdat de première is voorzien in 2022 wijzen we u toch graag op dit bijzondere project, onder auspiciën van ZIMIHC, het Utrechtse podium voor amateurkunst.

900 jaar Utrecht
Alle Utrechtse zangers zijn van harte uitgenodigd. Het projectkoor gaat onder begeleiding van dirigent Rohan Poldervaart en zijn team aan de slag met een unieke vorm van improvisatie. De uiteindelijke uitvoering van het project vindt plaats in de zomer van 2022. Maar liefst 1000 stemmen voegen zich dan bij elkaar om het Jaarbeursplein te vullen met muziek. Dit alles in het kader van 900 jaar Utrecht. Later die zomer vindt het internationale korenfestival Leading Voices plaats in Utrecht en wordt het stuk opnieuw uitgevoerd.

Het project komt tot stand via een opdracht van de gemeente Utrecht aan de Mexicaanse kunstenaar Carlos Amorales. Hij maakt een nieuw kunstwerk waarin het projectkoor een grote rol speelt. Zangers worden in het project aangemoedigd het avontuur aan te gaan door gebruik van improvisatie en andere technieken. Ervaring hierin is niet belangrijk.

Lees meer

Eerste vrijdag van iedere maand

Thema: Wereldmuziek

De Harpisten van Paraguay

Op 4 september 2020 startte de Concertzender een serie uitzendingen over de harpspelers van Paraguay. Die reeks wordt de komende tijd voortgezet, zodat u elke maand van deze bijzondere muziek kunt genieten. Er zijn nogal wat Paraguayaanse harpisten, want men geloofde lange tijd dat iedere Paraguayaan wel een harp kon vasthouden.

collage harpisten van Paraguay Maar hoe zit dat met Paraguay en de harp? Op 8 juni 2010 proclameerde toenmalige president Fernando Lugo Méndez de harp van Paraguay als officieel ‘Symbool van de Muzikale Cultuur van Paraguay’. Het instrument had toen al een lange Latijns-Amerikaanse voorgeschiedenis. Rond 1700 brachten de Jezuïeten het instrument van Spanje naar Zuid-Amerika. In Zuid-Amerikaanse landen als Mexico, Venezuela maar vooral Paraguay ontwikkelden zich verschillende speelstijlen.

Revolutie
In Paraguay werd de harp rond 1950 in zijn perfecte vorm geïntroduceerd en raakte ook in Europa bekend. Honderden ensembles trokken naar o.a. Europa waarvan het Trío Los Paraguayos wel het bekendst werd. Alle volksmuziek uit Paraguay gebruikte de harp, die zo een onmisbaar attribuut van deze muziek werd. Toch kon ook in Paraguay de vooruitgang niet worden tegengehouden en dreigde de harp te worden verdrongen door het elektronische keyboard. Dat mocht echter niet gebeuren en met vereende krachten werd de harp uiteindelijk door propaganda, scholing en festivals opgewaardeerd tot de status die het uiteindelijk verkreeg door de proclamatie van 8 juni 2010.

Lees meer