Concertzender Nieuwsbrief

Redactioneel

Muziek in troebele tijden

Tijdloze literatuur. Toen de kwaal zich verspreidde, zonderden de mensen zich af en vertelden elkaar verhalen. Wie had kunnen denken dat die beschrijving van de Decamerone na 650 jaar zo actueel zou zijn? In deze nieuwsbrief daarom een aantal langere verhalen.

Verdiep u in Afrikaanse muziek, lees meer over de gedeelde interesses van Mozart en Haydn, of volg Evert Jan Nagtegaal op zijn zoektocht naar het Bonn van Beethoven. En heeft u toevallig nog ergens een oude foto van Gerrit Isaac van der Eijken liggen? Fijn als u even meezoekt. Ondertussen hebben wij extra spray, plopkapjes, doekjes, zeep en papier in de studio laten aanrukken, zodat we kunnen blijven uitzenden. We houden u maar wat graag van de straat, zeker nu. Tot volgende maand!

Zondag 12 april 2020

Thema: Klassiek

Gunstigen aanleg voor de Toonkunst: van Eijken

In 1845 gaf organist Gerrit van Eijken een concert met zijn 13-jarige zoon. En volgens het Nederlandsch Muzikaal Nieuwsblad gaf die ‘blijken van zijn gunstigen aanleg voor de toonkunst‘. Die zoon, Gerrit Isaac van Eijken, componeerde zo’n twintig jaar later Töne der Liebe, waarschijnlijk de eerste Nederlandse romantische liedcyclus. Het werk bestaat uit 11 liederen, met Duitse vertalingen van het Hooglied en werd opgedragen aan koningin Sofia von Württemberg, de echtgenote van Willem III.

Van Eijken ging in 1851 naar het Conservatorium in Leipzig en studeerde vervolgens bij grootheden als Felix Mendelssohn-Bartholdy en Robert Schumann. Na zijn terugkeer naar Utrecht roerde hij zich in het lokale muziekleven, onder meer als kapelmeester van het Korps van de Utrechtse Schutterij, waaruit het latere USO ontstond. Maar daar bleef het niet bij: voor het muziektijdschrift Caecilia schreef Van Eijcken scherpe en humoristische artikelen en recensies.

Afgewezen
In 1862 solliciteerde Van Eijken als ’Muziekdirecteur van de stad Utrecht’, maar hij kreeg de positie niet. Een enorme teleurstelling voor Van Eijken. Hij raakte aan de drank, wat weer leidde tot zijn ontslag als organist van de Pieterskerk. Een verhuizing uit Utrecht volgde, en daarna zelfs een emigratie naar Engeland.

Lees meer

Dagelijks vanaf woensdag 1 april 2020

Thema: Klassiek

Componist van de Maand: Wilhelm Friedemann Bach

Onze componist van de maand april is Wilhelm Friedemann Bach. De oudste zoon van Johann Sebastian ging al vroeg bij vader in de leer en bleek een begaafd speler van klavierinstrumenten. De meeste composities die we nu van hem kennen, zijn geschreven voor orgel of klavecimbel.

Dresden en Halle
In 1731 werd Wilhelm Friedemann organist in Dresden. Hij combineerde de vormen van zijn vader, zoals contrapuntische dansen met een Franse melodiestijl. Maar halverwege de jaren veertig van de 18e eeuw koos Willem Friedemann voor een andere betrekking. Hij verhuisde naar Halle, in de buurt van zijn vader. Toen die in 1750 overleed, kreeg Willem Friedemann zijn muzikale nalatenschap onder zijn hoede.

Bachs laatste jaren waren geen vrolijke tijd. Hij trad op als organist, maar zonder vaste betrekking, zodat hij zich gedwongen zag manuscripten van zijn vader en hemzelf te verkopen. In 1784 overleed hij, in grote armoede. Na 1784 raakte Wilhelm Friedemann enigszins uit de gratie.

Lees meer

Iedere werkdag

Thema: Klassiek

Beethoven reminder

Ook – en juist nu – een mooie tijd om naar de componist van Alle Menschen werden Brüder te luisteren.

Uw Beethoven reminder!
Vanaf januari 2020 elke week van maandag tot en met vrijdag tussen 11.00 en 12.00. Waar anders dan bij de Concertzender?

Thema: Concertpodium

Concertzender: wereldberoemd in Lyon

In december vorig jaar nam onze technicus Wijnand de Groot een concert op van Christine Ott. Toen die meldde dat hij van de Concertzender was..“werd ik hartelijk begroet door de meegereisde geluidsman. Ah, de Concertzender! Wat leuk om jullie eens te ontmoeten!”

Deze geluidsman – een Nederlander die al dertig jaar in Frankrijk woont – werkt aan het conservatorium van Lyon, en daar is de Concertzender een begrip. Vanwege de live-opnamen Oude Muziek. Alle bekende musici in dat genre kun je bij ons vinden. En daar wordt gretig gebruik van gemaakt!

Elke derde vrijdag van de maand

Thema: Wereldmuziek

Uitgelicht: Mariama

Elke derde vrijdag van de maand tussen 20:00 en 21:00 uur: Afrikaanse muziek, samengesteld door expert Kees Schuil.

Radio Rabat
In mijn jeugd kende ik alleen klassieke muziek: Mozart, Telemann en vooral Bach. De popmuziek van toen vond ik verschrikkelijk, totdat ik de Beatles hoorde. Maar toevallig kon ik op mijn radio ‘s nachts ook radio Rabat opvangen. En de Arabische muziek die ik daar hoorde vond ik fantastisch.

Later leerde ik ook andere muziek kennen, waaronder Afrikaanse muziek. Eind jaren 60 traden er geregeld Afrikaanse dansgroepen op in de theaters. Een feest om te horen en te zien! In dezelfde tijd besloot ik niet in Nederland te gaan werken, maar naar het buitenland te gaan. En vanwege mijn muziek- en dansvoorkeur, koos ik voor Afrika. Het lukte in Ghana als natuurkundeleraar aan de slag te gaan. Mijn LP’s nam ik mee en van tropisch hardhout bouwde ik zelf speakers. Ik kocht meer muziek en langzamerhand werd bekend dat ik een goede muziekinstallatie en muziekcollectie had.

Feestjes
Af en toe organiseerde ik dansfeestjes bij mij thuis, zelf of met het lerarenteam van school. Op een zeker moment vroegen ook andere scholen uit de stad waar ik werkte (Kpando, in Volta) of ik een dansfeest op hun school kon houden. Leerlingen vroegen of ik met Kerst of Pasen in het dorp kon komen spelen. Ja hoor.

Lees meer

Eerste dinsdag van iedere maand en 'on demand'

Thema: Klassiek

Geniale Muziekvrienden (Deel IX): Nancy Storace, Muze voor Hadyn en Mozart (II)

Door Thijs Bonger

In de vorige nieuwsbrief begon ik het verhaal van de gemeenschappelijke liefde van Haydn en Mozart voor de operadiva Nancy, of Anna Storace. Een operaster met een geweldige uitstraling. Allebei schreven en arrangeerden ze muziek voor haar, zoals een duet uit Haydns opera Armida, dat Mozart voor haar stembereik arrangeerde.

Armida
Opera’s van Haydn, wanneer hoor je die nou live? Het leuke van mijn zoektocht vind ik, dat ik allerlei muziek tegenkom die ik nog nooit heb gehoord. Haydn schreef Armida in 1783, als laatste opera voor het vorstenhuis Esterhazy. En meteen de meest succesvolle. De vorst was enthousiast en ook Haydn zelf was best tevreden. Als je kijkt naar het aantal van 54 (!) voorstellingen tijdens Haydns leven klopt dat ook. En toch, Armida hield geen repertoire. Want zoals bij meer van Haydns opera’s is het libretto niet geweldig. Het 1e en 2e bedrijf zijn statisch en duren zo’n 2 uur. Er zitten mooie momenten in, maar dan moet je wel goed zoeken. In het derde bedrijf zit veel meer vaart en er gebeuren bijzondere dingen. De handeling speelt zich af in een betoverd bos en Haydn kan zich uitleven in klankschildering, zoals hij dat later deed in Die Jahreszeiten en Die Schöpfung. En Nancy Storace was de ster.

In Wenen, ja in Wenen
Storace verhuisde in 1783 – het jaar dat Haydn Armida componeerde – naar Wenen, als leading lady van het fonkelnieuwe keizerlijke Italiaanse operagezelschap. Mozart keek het allemaal met lede ogen aan. Hij vond dat er meer Duitstalige opera’s opgevoerd moesten worden en droeg zijn steentje bij met Die Entführung aus dem Serail, die een jaar eerder in première ging. Maar Mozarts portemonnee won het van zijn principes.

Lees meer

Iedere werkdag in 2020

Thema: Klassiek

Beethovens bakermat

Op 16 december 2020 vieren we de 250ste verjaardag van ‘der Ludwig’. En de Concertzender maakt het jaar extra bijzonder, door elke werkdag een uur Beethoven te laten horen. Daarnaast is er elke maandag een gesprek met een bekende Beethovenkenner.

Beethoven Express Evert Jan Nagtegaal: “Als één van de presentatoren mag ik die kenners interviewen over hun specialisme binnen het Beethovenoeuvre. Zo leerde ik heel veel bij over Beethoven, naast de muziek ook over uitvoeringspraktijken, instrumenten en ‘de mens Beethoven’. En dus moest het er wel van komen: een ‘pelgrimstocht’ naar Bonn, Beethovens bakermat.”

Weg
Het Bonn van 1770 bestaat niet meer. De stad werd in 1944 door bommen verwoest. Het stadje werd in de 11de eeuw door de Romeinen gesticht en kwam dankzij de aartsbisschoppen van Keulen tot bloei. Uit die bloeitijd zijn nog een paar gebouwen over. Het enorme paleis van keurvorst Joseph Klemens is nu in gebruik door de Universiteit, in het grote park is een botanische tuin te bezoeken.

Bij het eerste Beethovenfeest in 1845 (Beethoven zou 75 geweest als hij niet op zijn 56ste in Wenen was overleden), werd in Bonn een groot bronzen standbeeld onthuld. Nu in het 250ste Beethovenjaar maakte Bonn zich op om de beroemde zoon groots te eren, en natuurlijk veel bezoekers naar de stad te trekken. Met veel geld werd er in de stad gerestaureerd en georganiseerd. Tentoonstellingen, concerten en bijzondere voorstellingen.

Lees meer

Vóór 20 april 2020

Thema: Hedendaags

Prijsvraag

De vorge prijsvraag: welke muziek van Beethoven wordt gebruikt in de film Soylent Green?

Het antwoord: de 6e symphonie van Beethoven.
De winnaars van de boeken zijn: R. Broersma uit Voorschoten en P. Bekker uit Ede.

Nieuwe priijsvraag
Door welke componisten is de Amerikaanse componist William Susman beïnvloed?
Te winnen is de CD Collision Point van William Susman [Belarca 007].

Stuur uw antwoord voor 20 april naar prijsvraag@concertzender.nl